Mindfulness: je aandacht sturen naar waar je wil

Mindful. Het is hét woord dat naar boven komt in het lijstje van wat mensen graag willen zijn. Naast zen, ontspannen en relaxed. Was het maar zo simpel, denk ik dan. En wist iedereen maar waar het over ging. Want wát is mindfulness eigenlijk?

Simpel gezegd: je aandacht trainen. Opmerkzaam zijn. Zodat je je bewust bent van wat er op dit moment gebeurt. Wil je het iets breder zien, dan kan je ook zeggen dat mindfulness omvat: in het hier en nu zijn. Niet met je gedachten in het verleden of de toekomst.

Hoe leer je in het hier en nu te zijn?

Als je al eens gestart bent met mediteren door gewoon te gaan zitten en stil te zijn, dan weet je het al. Een van de eerste inzichten die je hebt, is dat gedachten altijd en overal aanwezig zijn. Plannen, nadenken, piekeren, mijmeren, fantaseren, verwachten, overwegen, reflecteren, bezinnen, beschouwen, wikken en wegen. Niet voor niets kennen we zoveel synoniemen voor het woord ‘denken’.

Ik ontdekte mindfulness als deel van mijn yoga teacher training. Elke zaterdagochtend om acht uur stond mindfulness op het programma. Ik had net een uur gereden en onderweg koffie gedronken om alert te blijven. Ik landde op mijn yogamat in een warme studio en deed dan mijn best om de stroom van voorbijrazende gedachten even on hold te zetten. Hoe meer je probeert, hoe minder dat lukt.

Voor mij waren die zaterdagochtenden met mindfulness een eye opener. Want gedachten, die komen toch. Die hou je niet tegen. Maar je kan ze wel vanop een afstandje bekijken. Ze opmerken en ze verwelkomen. En je kan wel leren: ik ben niet mijn gedachten.

En toen kwam de rozijn

Het allereerste wat je doet in de mindfulness training is meteen ook het minst down to earth. Je start met een rozijn.

Die rozijn is geen doel op zich, wel een middel om iets wat je heel bekend is, eens op een andere manier te ervaren. Met nieuwsgierigheid. Laat je niet afschrikken. Mindfulness biedt je verschillende technieken en daarmee ook de mogelijkheid om opmerkzaam te leren zijn, om naar je gedachten te kijken en ze te observeren.

Met mindfulness kijken zonder filters

Je kan observeren welke gedachten er komen en gaan, wat gebeurt en weer voorbijgaat. Maar mindful zijn betekent ook dat je je bewust bent van de filters die je gebruikt. Vergelijk het met een bril waardoor je naar de buitenwereld kijkt.

Wanneer we iets aangenaams ervaren, willen we dat doorgaans vasthouden. We willen dat het blijft. Als het iets onaangenaam is, dan proberen we die gedachte weg te duwen. Soms zijn we ons bewust van de filters die we gebruiken, soms helemaal niet. Mindful zijn betekent niet alleen in het hier en nu zijn, maar ook bewust en opmerkzaam zijn voor welke filters er meespelen in onze gedachten.

Een mooi voorbeeld dat ik hoorde van een van mijn eigen leraren, is dat van de wekker. Met wat associeer je dat geluid, als je het hoort ’s ochtends vroeg in bed? Wellicht met vroeg opstaan, ergens naartoe moeten, slaperig en moe zijn. Een heleboel dingen waar we doorgaans niet erg van houden. Maar het geluid van een wekker is maar een geluid. Stel dat je dat geluid op een ander moment zou horen, los van het opstaan, zou je de klank of melodie van dat geluid dan ook mooi kunnen vinden?

Weg van de automatische piloot

Mindfulness hoeft niet groots te zijn. Opmerkzaam zijn kan je op elk moment van de dag trainen. Bijvoorbeeld wanneer je de volgende keer je handen wast. Een handeling die je zo vaak op automatische piloot doet. Doe dezelfde handeling eens bewust:

  • luister naar het geluid van het stromende water
  • voel de sensatie van het water op je huid
  • merk de temperatuur van het water op
  • ervaar het gevoel wanneer je handen over elkaar wrijven

Merk je op wat er gebeurt? Door gewoon terug te keren naar de ervaring, zonder de vele gedachten en filters die erbij horen, en door op te merken waar je anders zelfs niet meer bij stilstaat.

Gebruik elke gelegenheid om terug te keren naar dit moment, zelf wanneer het iets kleins is. Als we mindful zijn, staan we open en nieuwsgierig in onze omgeving. We volgen wat er hier en nu gebeurt en zijn ons bewust van de filters die onze blik kleuren.

mindfulness

Neem je voor om kleine momenten van mindfulness in te bouwen, elke dag. Je kan starten met een minuut meditatie bijvoorbeeld. Door je ogen te sluiten en je aandacht te brengen naar je ademhaling. Deze en andere eenvoudige manieren om mindfulness te introduceren in je dag, kan je hier vinden.

Foto’s: Katerina Jerabkova via Unsplash