Wellicht ken je het gevoel. Je zit te wachten op de trein, bij de dokter, of in het restaurant. Je wacht of iets, of iemand. Een ongemakkelijk moment waarop je even met je handen zit te draaien, een moment niet goed weet wat doen. Neem jij op dat moment ook je smartphone vast? Gewoon om even te kijken of je nieuwe berichten hebt, niemand je nodig had toen je even niet keek, of om snel de sociale media te checken? Je bent zeker niet de enige. Een digitale detox brengt raad.
Recent Amerikaans onderzoek toonde aan dat volwassenen gemiddeld 80 keer per dag hun smartphone vastnemen. Bij jongeren ligt dat nog hoger. Concreet voelen we gemiddeld iedere 12 minuten de nood om te kijken naar dat oplichtende kleine schermpje. Bij 1 op 10 is dat zelfs om de 4 minuten. Aan het rode verkeerslicht. Tijdens het wachten aan de kassa. En omdat we – zo is het nu eenmaal- verslaafd zijn aan de prikkels die ons brein krijgt wanneer we iets nieuws lezen. Elke keer komt er een neurotransmitter in onze hersenen vrij, als een kleine beloning voor je brein. Lees. Beloning. Swipe. Beloning. Klik. Beloning.
Verslaafd aan je smartphone
Toen ik mijn eerste gsm in handen kreeg was ik vijftien. Een gsm leek toen nog op een draadloze telefoon: een bakje met een antenne en grote drukknoppen. Je had een klok, een oplichtend schermpje en je kon al een paar van je telefoonnummers bewaren, zij het niet iedereen die je kende. Als je berichtje het maximaal aantal tekens had bereikt, koos je voor een tweede. Je keek af en toe eens naar je gsm, maar je miste meer oproepen dan je er beantwoordde. Je stond niet met tien mensen tegelijk in contact. En al zeker niet elke dag.
In 2020 zullen er 2,5 miljard smartphones in de wereld zijn. Met de smartphone is de hand ziet ons leven er heel wat complexer uit. Makkelijker, dat wel. We leggen veel meer mooie plaatjes vast met onze camera. We weten sneller dan ooit wat er gebeurt in de wereld. We verenigen onze gezinnen, verre familie en vrienden in groepen van berichtendiensten. Maar de stroom aan nieuws, input, inhoud lijkt nooit meer te stoppen.
Digitale detox
De Nederlandse filosoof Hans Schnitzler liet zijn studenten als detox zeven dagen doorbrengen zonder smartphone, tablet en laptop. Over de voordelen van de digitale onthouding waren alle studenten het roerend eens. “Tijdens zo’n detox beseffen mijn studenten hoe vaak ze door hun smartphone dingen doen die ze eigenlijk niet wíllen doen. Dat ze vaak hun eigen verlangens en wensen opzijzetten en daardoor van alles missen,” verklaarde hij in Humo.
Wil je ook (even) stoppen met altijd online te zijn en starten met je eigen detox? Meet hoe het zit met jouw smartphonegebruik. Doe de digidextox-test van De Standaard of gebruik een handige tool als Moment (iOS) of Quality Time (Android). Heb je een goed beeld van jou relatie met je digitale speelgoed? Ga dan aan de slag met deze detox tips.
Tips voor een digitale detox
- Zet je smartphone op ‘niet storen’ en zet alle notificaties uit. Want nee, je wil je niet bij elke biep afvragen wie je er nu weer nodig heeft. En vaak is het niet eens zo dringend, en stoort het niet dat je pas een uur of twee later iets van je laat horen. Probeer het een week en kijk na die week hoeveel oproepen of berichten je gemist hebt, en waar je spijt van hebt.
- Ga je op reis? Laat je smartphone thuis. Neem een eenvoudige gsm mee (je weet wel, waarmee je kan bellen en een berichtje kan sturen) en geef het nummer enkel aan een handvol mensen. Die je vervolgens instrueert om je enkel te bellen in grote nood. Benadruk: enkel in nood.
- Bepaal voor jezelf waar en wanneer je niet gestoord wil worden. In de yogastudio, bij de dokter, tijdens een sollicitatiegesprek. Maar laat ons die lijst uitbreiden met ontelbaar veel bezigheden die we liever ongestoord doen: in de natuur wandelen, een goed boek lezen, een bad nemen, gaan slapen of een goed gesprek voeren.
- Beleef dingen in het echt. Kijk niet op je smartphone tijdens dat steengoede concert, of het schoolfeest van je kinderen. Durf de smartphone opzij te leggen. Vertrouw op je herinnering om deze ervaring onvergetelijk te maken. Wil je toch niets missen? Vraag dan aan iemand anders om het moment op de gevoelige plaat vast te leggen.
- Leg je smartphone niet op tafel als je gezelschap hebt. Zo geef je een duidelijk signaal dat je gezelschap jouw volledige aandacht heeft en dat je gedachten hier en nu zijn. Wil je toch af en toe je smartphone checken, omdat je nieuws verwacht? Doe het dan onopvallend, wanneer je gesprekspartner even weg is of het gesprek een luchtigere toon aanneemt.
- Maak smartphonevrije plekken in je huis. Gebruik die comfortabele zetel enkel om een boek te lezen. Ban de smartphone uit je slaapkamer (tenzij om een meditatie-app te gebruiken, maar zet dan je niet storen op). En nee: een smartphone in een badkamer is gewoon geen goed idee. Tenzij je ervan af wil.
Klaar voor jouw digitale detox? Probeer het een dag, een week of een maand. En laat ons weten hoe het was!